Om een aangename sfeer in een kamer te kunnen creëren is een op hout gestookte haard, een houthaard dus, het aangewezen hulpmiddel. De menselijke zintuigen worden immers op een positieve manier geprikkeld wanneer zij de vlammetjes zien dansen, het hout ruiken en de warmte kunnen voelen.
Een houthaard is niet alleen decoratief maar kan ook erg functioneel zijn. Is het bijvoorbeeld op een winterdag koud en kil in de ruimte dan zal een houthaard hier al snel verandering in weten te brengen. Op een frisse lente- of herfstavond kan de houthaard dan weer haar dienst bewijzen door het vertrek bij te verwarmen.
Hoewel veel mensen zowel een houthaard als een centrale verwarming in huis hebben kan het gebruik van de haard er wel voor zorgen dat men minder energiekosten hoeft te betalen. Alle warmte die men immers kan genereren, door het verbranden van bijvoorbeeld afvalhout, hoeft niet te worden opgewekt met behulp van de centrale verwarming en dus door gas en/of elektriciteit te gebruiken.
Wanneer men afvalhout gebruikt stookt zogezegd CO2-neutraal. Dit wil zeggen dat de hoeveelheid CO2 die vrijkomt bij het verbranden van het hout eerst door dit hout is opgenomen. In feite kan men elke houtsoort gebruiken in een houthaard, uitgezonderd tropisch hardhout. Hoe harder de houtsoort is hoe langer dit zal branden. Meestal is het stoken van kleine hoeveelheden hout effectiever dan wanneer er een heleboel hout in één keer in de haard wordt verbrand.
Het hout dat in de houthaard terecht komt mag echter niet vochtig zijn. Verder mogen er geen verf, lak, beits of andere behandellagen op zijn aangebracht. Het gebruik van geïmpregneerd hout is daarom ook niet aan te raden. Bij de verbranding van al deze houtbeschermers kunnen namelijk schadelijke stoffen ontstaan die zowel de gezondheid van de gebruikers als het milieu kunnen schaden.