Met thermische isolatie bedoelt men de eigenschap dat de warmte tussen twee kanten van materialen en constructies zoveel mogelijk gelijk blijft. Thermische isolatie betekend dus het vasthouden van de temperatuur. Door kieren, naden en slechte isolatie verdwijnt veel warmte weer naar buiten, met thermische isolatie behoudt men een meer constante temperatuur.
Een woning met thermische isolatie voelt warmer aan, het leefcomfort is hoger en door het vasthouden van de juiste temperatuur zijn de energiekosten per jaar stukken lager. Binnen een huis ontstaat warmte door geleiding, verwarming en door straling. Door verdamping en condens kan warmte op sommige plaatsen onttrokken worden binnen het huis. Vooral huizen die voor 1995 gebouwd zijn hebben nogal met dit warmteverlies te maken. Bovendien zijn ook de zomers in deze huizen door slechte isolatie vaak onaangenaam warm. Een goede thermische isolatie is zowel winter als zomer belangrijk voor een goed leefklimaat.
Om de warmte in het huis te houden maakt men vaak gebruik van thermische isolatie. De meeste isolatiematerialen bestaan voor een flink deel uit lucht. Omdat het materiaal tussen verschillende lagen wordt bevestigd kan de lucht niet stromen waardoor hij de warmte vasthoudt. Onder de nieuwe Nederlandse bouwbesluit regels worden bij verbouwingen aan huizen en bij nieuwbouwhuizen strenge eisen gesteld aan een goede isolatie. Door thermische isolatie aan te brengen bij het dak of de vloer van de zolder mits deze niet wordt bewoond, de muren en ramen, vloer en kruipruimte, leidingen en kieren kan per jaar al snel tachtig kubieke meter gas bespaart worden.
