Een thermostaatkraan is een kraan waarbij van tevoren de temperatuur van het warme water vastgelegd. Op deze manier kan in slechts één enkele beweging de juiste watertemperatuur verkrijgen. Uiteraard bestaat er de mogelijkheid om de temperatuur van het water tijdens gebruik naar boven danwel naar beneden bij te stellen.
Door gebruik te maken van een thermostaatkraan hoeft men niet elke keer opnieuw de temperatuur van het water in te stellen. Bovendien loopt men minder risico dat men zich aan te warm water zal branden. Verdr gaat er minder tijd, water en energie verloren in vergelijking tot een situatie waarin men eerst de temperatuur nog wel in moest stellen.
Een thermostaatmengkraan wordt in de meeste gevallen kortweg thermostaatkraan genoemd. Deze is voorzien van een thermostaat die één van de twee toevoeren van water (vaak de koude) automatisch zal regelen afhankelijk van de stand van de andere toevoer (de warme dus die dan handmatig zal worden ingesteld op een dusdanig wijze dat de temperatuur van het water de ingestelde waarde zal behouden. De maximum temperatuur van het water wordt bij deze thermostaatkraan dikwijls op 50° C worden begrensd om zo te kunnen voorkomen dat men zich brandt aan water dat te heet is.
Vaak zit er ook een blokkeervoorziening op bij een maximum watertemperatuur van 38° C. Dit houdt in dat heter water alleen kan worden verkregen door de blokkering tijdelijk op te heffen. Bij het instellen van een lagere temperatuur zal de blokkering weer opnieuw worden geactiveerd. Het voordeel van dit type kraan is het comfort van een vast ingestelde temperatuur. Deze temperatuur is niet afhankelijk van de aanwezige leidingdruk en de doorstroomsnelheid.
