Warmtepomp

Wat is een warmtepomp?

Wat is een warmtepomp en is die interessant voor iedereen met een eigen huis? Energie besparen? Duurzame energie? Combineren mete zonne-energie? Misschien is het investeren in een warmtepomp wel wat voor jou. Hier vind je alle antwoorden op de vragen “wat is een warmtepomp” en “kan ik energie koste besparen met een warmtepomp”.

We leggen hier de principes van een warmtepomp uit en ook waarom dit een serieuze kandidaat is om energie en geld te besparen.
Eerder schreven we diverse artikelen over de voor- en nadelen van een warmtepomp. In dit artikel gaan we ook in met de combinatie zonne-energie. 2 duurzame energie bronnen die kunnen helpen op lange termijn veel geld te besparen.

Warmtepomp in vakantiehuis

Een warmtepomp kan ook in een vakantiehuis, groepsaccommodatie of villa geplaatst worden. Ook in een groot vakantiehuis heb je met energie keuzes te maken. Zeker in een vakantiehuis met sauna, whirlpool of bubbelbad, kan er veel geld bespaard worden. Daarnaast, een vakantiehuis met duurzame energie is aantrekkelijker om te verhuren. Steeds meer consumenten kiezen voor duurzaam, ook als ze op vakantie gaan.

Principe warmtepomp

Een warmtepomp maakt gebruik van warmte uit de omringende bodem, grondwater of lucht. Warmte wordt uit de omgeving gehaald en met een circuit verwarmd. Het circuit van de warmtepomp maakt gebruik van een elektrisch compressorsysteem. Dit wordt dusdanig verwarmd dat de huizen ermee kunnen worden verwarmd en er ook warm water mee kan worden geproduceerd.

Hoe een warmtepomp werkt, eenvoudig uitgelegd

In de warmtepomp circuleert een koudemiddel, dat warmte onttrekt aan een warmtebron (bijvoorbeeld grond, lucht of grondwater) en daarbij verdampt. Het dampvormige koelmiddel wordt gecomprimeerd in een compressor die wordt aangedreven door elektriciteit. Hierdoor stijgt de temperatuur zodanig dat de warmte via een warmtewisselaar wordt overgedragen aan het verwarmingssysteem. Het koudemiddel wordt door de warmteafvoer weer vloeibaar, zet via een expansieventiel uit naar een lagere druk en de cyclus begint opnieuw. Een warmtepomp werkt dus als een omgekeerde koelkast.

Soorten warmtepompen

De warmtebron die wordt gebruikt om de warmte-energie te verkrijgen, bepaalt het type warmtepomp. Er wordt een principieel onderscheid gemaakt tussen grond-, lucht- en grondwaterwarmtepompen. In het algemeen geldt: hoe hoger de temperatuur van de warmtebron, hoe beter de jaarlijkse prestatiefactor en hoe lager de energiekosten.

Geothermische warmtepomp

De aardwarmtepomp haalt warmte uit de grond. Bij de aardwarmtepomp wordt onderscheid gemaakt tussen warmtepompen, oppervlaktecollectoren en aardwarmtesondes.

Lucht warmtepomp

De luchtwarmtepomp gebruikt de buitenlucht als warmtebron. Bij de luchtwarmtepomp zijn er een aantal aandachtspunten en belangrijke aanbevelingen voor de werking van een dergelijke warmtepomp.

Grondwater warmtepomp

De grondwaterpomp haalt de warmte uit het grondwater. Ook bij de grondwaterwarmtepomp moeten voor de installatie belangrijke punten in acht worden genomen.

Warmtepomp voor de eengezinswoning

De kosten van een warmtepomp variëren behoorlijk. De gemiddelde kosten voor het installeren van een warmtepomp in een gezinswoning liggen tussen de EUR 15.000 en EUR 40.000, maar kunnen in individuele gevallen sterk variëren. Ons artikel toont kostenvoorbeelden uit de praktijk en gaat in op alle kostenbepalende factoren.

Kostenvoorbeeld: warmtepomp voor eengezinswoning

Voorbeeld situatie:
Vrijstaande woning|160 m² woonoppervlak
Isolatie volgens de geldende normen
Verwarmingsbehoefte 17.000 kWh
Geothermische warmtepomp, ontwikkeling via oppervlaktecollectoren (oppervlakte 100 m²)
Daltarief (22 cent/kWh)
gemiddelde hoeveelheid werk tijdens installatie
gecombineerde opslag
gespecificeerde stookkosten zonder onderhouds- en andere kosten
Deel Prijs
warmtepomp 12.000 euro
ontwikkeling 4.200 euro
gecombineerde opslag 2.500 euro
installatie 3.500 euro
totale prijs 22.200 euro
stookkosten EUR 767,44 per jaar

Verderop in het artikel vindt men ook nog twee andere prijsvoorbeelden, met een duurdere en ook een goedkopere voorbeeldsituatie. Dit geeft je ongeveer een gevoel voor de bandbreedte van het mogelijke kostenspectrum.

Kosten van de warmtepomp

De belangrijkste kostenfactor zijn de kosten van de warmtepomp. Ze verschillen afhankelijk van het type warmtepomp dat je wilt laten installeren:

• lucht warmtepomp
• geothermische warmtepomp
• grondwater warmtepomp

Kosten Lucht/water warmtepompen

Lucht/water warmtepompen gebruiken een ventilator om warmte uit de omgevingslucht te halen en deze naar het huis over te brengen. Ze zijn wel iets minder efficiënt bij zeer lage temperaturen en iets minder zuinig dan de grond- en grondwaterwarmtepompen.
Afhankelijk van het ontwerp en de gewenste maatvoering bedragen de kosten voor een lucht/lucht warmtepomp tussen de 7.000 en 14.000 euro en voor een lucht/water warmtepomp (overdracht van warmte naar een watervoerend verwarmingssysteem) tussen de EUR 13.000 en 16.000. Er zijn geen kosten voor ontwikkeling.

Kosten Geothermische warmtepomp

Geothermische warmtepompen halen de warmte uit de grond en geven deze door aan het verwarmingssysteem van de woning. Voor de warmtepomp zelf moeten kosten tussen de 12.000 en 14.000 worden verwacht voor een vrijstaande woning, afhankelijk van het ontwerp en de maatvoering. Daarnaast zijn er ontwikkelkosten.

Kosten Grondwater warmtepomp

De grondwaterwarmtepomp haalt geen warmte uit de grond maar uit het grondwater en geeft deze door aan de verwarmingsinstallatie in huis. De warmtepomp zelf kost in een eengezinswoning doorgaans tussen de 11.000 en 15.000 EUR, afhankelijk van het ontwerp en de maatvoering. Aan de ontwikkeling zijn ook kosten verbonden.

Maatvoering

Dimensionering volgens de vereiste verwarmingscapaciteit. Een warmtepomp moet voor voldoende warmteafgifte zorgen – de maatstaf voor de juiste maatvoering is de verwarmingsbehoefte en de woonruimte van de woning. Het vermogen van een warmtepomp wordt weergegeven in kW (kilowatt).

Maatstaven

Als richtlijn voor het benodigde vermogen van een warmtepomp kan in goed geïsoleerde oude gebouwen een vermogen van circa 0,05 kW per m² woonoppervlak worden gehanteerd. Als ook het benodigde warmtapwater moet worden geproduceerd, moet het vermogen iets hoger worden gedimensioneerd.

Voor nieuwbouw met zeer hoogwaardige isolatie kan een waarde van 0,04 kW per m² woonoppervlak als berekeningsbasis worden gebruikt, voor oudere huizen tussen 0,015 en 0,020 kW per m² woonoppervlak, afhankelijk van de bouw. Ook hier moet extra vermogen worden toegevoegd voor de warmwaterbereiding.

Impact op de kosten

Hoe hoger het vermogen van een warmtepomp, hoe hoger de prijs meestal.

Ontwikkelingskosten

Bij een luchtwarmtepomp zijn er geen kosten voor de ontwikkeling, bij grond- en grondwaterwarmtepompen wel.

Ontwikkelingskosten voor geothermische warmtepompen

In totaal zijn hier drie opties beschikbaar:

• Ontwikkeling via vlakke collectoren: veel ruimte nodig op het terrein, tot 300 m² collectoroppervlak (onder het perceeloppervlak) vereist, maar zeer kosteneffectief
• Ontwikkeling via slootcollectoren: minder ruimte nodig (slootlengte tot 150 m), maar iets duurder
• Ontwikkeling via aardwarmtesonde/diepboren: minimale benodigde ruimte, hoge kosten, vaak problematisch bij boordieptes (mijnbouwvergunning vereist)

Kosten voor ontwikkeling via verzamelaars

Bij het gebruik van vlakke collectoren zijn afhankelijk van de grootte van het benodigde collectoroppervlak (verwarmingsbehoefte) doorgaans kosten tussen de € 3.000 en € 6.000 te verwachten.

Warmtepompkosten eengezinswoning

Een warmtepomp met vlakke collectoren is de goedkoopste warmtepompoptie.
Kosten voor ontwikkeling via greppelverzamelaars. Als voor de warmteopwekking gebruik wordt gemaakt van greppelcollectoren, kan voor een eengezinswoning doorgaans worden uitgegaan van kosten tussen de 4.000 en 9.000 euro.

Kosten voor ontwikkeling via aardwarmtesonde/diepboren. Bij het gebruik van geothermische sondes voor warmteopwekking zijn de kosten zeer variabel vanwege de soms zeer verschillende lokale omstandigheden en verschillende verwarmingsbehoeften. Voor een eengezinswoning zijn doorgaans ontwikkelkosten tussen de € 7.000 en € 15.000 te verwachten.

Ontwikkelingskosten voor grondwaterwarmtepompen

Bij grondwaterwarmtepompen kan voor een eengezinswoning doorgaans worden uitgegaan van ontwikkelkosten tussen de 5.000 en 9.000 euro.

Bufferopslag

Het plaatsen van een buffertank is bijna altijd noodzakelijk. Er kunnen echter verschillende soorten opslag worden gebruikt.

Kosten voor gelaagde opslag

Voor een gelaagde opslagtank moeten doorgaans kosten tussen de € 1.000 en € 2.500 worden berekend.
Kosten voor gecombineerde opslag (drinkwater/warmte)
Een gecombineerde opslagtank kost doorgaans tussen de 1.500 en 3.500 euro.

Opslaggrootte

De benodigde tankgrootte moet individueel worden berekend, afhankelijk van het verwarmingsvermogen en de grootte van de woonruimte. Naarmate de opslagruimte groter wordt, nemen ook de kosten toe.

Installatiekosten

De installatiekosten zijn afhankelijk van de inbouwsituatie in het individuele geval en het type warmtepomp. Ze variëren meestal tussen de 1.000 en 5.000 euro voor een eengezinswoning.

Voor de exploitatiekosten zijn een aantal zaken bepalend:

• de warmtevraag van het gebouw
• de vraag naar warm water
• het rendement van de warmtepomp (seizoensprestatiefactor)
• het gebruikte elektriciteitstarief (huishoudelijke stroom of laaglasttarief)
• de onderhoudskosten voor de warmtepomp

Vraag naar verwarming

De verwarmingsbehoefte bepaalt in wezen de stookkosten met een warmtepomp. Als richtwaarden voor isolatie volgens de geldende norm kan ongeveer 100 kWh/m² per jaar worden aangenomen, en ongeveer 50 – 70 kWh/m² per jaar voor een zeer goed geïsoleerde rendementswoning. In een passiefhuis ligt de verwarmingsbehoefte doorgaans tussen de 15 en 20 kWh/m² per jaar, afhankelijk van de constructie.
In een volledig niet geïsoleerd gebouw ligt de warmtebehoefte tussen de 150 en 300 kWh/m² per jaar, afhankelijk van het bouwjaar en bouwjaar.

Warm water vraag

De behoefte aan warm water varieert afhankelijk van het aantal personen in het huishouden en er moet ook rekening worden gehouden met de grootte van de bestaande opslagtank. Als richtlijn kan worden aangenomen dat ongeveer 20% van het eerder verbruikte verbruik moet worden gebruikt om warmtapwater te produceren via het verwarmingssysteem.

Efficiëntie (jaarlijkse prestatiefactor)

De seizoensgebonden prestatiefactor (SPF/COF) is bepalend voor het rendement van de warmtepomp. Het geeft het (theoretische) rendement van het betreffende warmtepompmodel aan.

De jaarlijkse prestatiefactor is heel gemakkelijk af te lezen: Een SPF/COP van 3,1 betekent dat er 3,1 kWh warmte kan worden geproduceerd met 1 kWh elektriciteit. Hoogwaardige aardwarmtepompen hebben vaak jaarlijkse prestatiefactoren tot 4,5. Bij grond- en grondwaterwarmtepompen is de SPF/COP meestal wat hoger en bij luchtwarmtepompen meestal wat lager. Afhankelijk van het individuele pompmodel kan de SPF/COP in hoogte variëren, dus je moet op dit punt goed letten bij het kopen.

Elektriciteitstarief gebruiken

Warmtepompen kunnen worden gebruikt met huishoudstroom of met zogenaamde daltarieven. Huishoudelijke elektriciteitskosten (momenteel maart 2022) rond de 32 cent per kWh, daltarieven (extra meter nodig) kosten tussen de 20 en 22 cent per kWh-uur, afhankelijk van de aanbieder.
Zelf opgewekte stroom uit het PV-systeem kost doorgaans tussen de 8 en 12 cent per kWh, afhankelijk van het type en de grootte van het systeem. Als de elektriciteit echter tijdelijk wordt opgeslagen, moeten de kosten voor de gebruikte elektriciteitsopslag nog worden berekend – afhankelijk van het opslagrendement kunnen de totale kosten voor opgewekte en tijdelijk opgeslagen elektriciteit dan tussen de 15 en 30 cent per kWh bedragen. Hoeveel elektriciteitskosten worden gegenereerd, hangt af van de stroombron.

Onderhoudskosten

Onderhoudskosten van 150 – 200 EUR per jaar zijn doorgaans te verwachten. Bij luchtwarmtepompen zijn hogere kosten te verwachten door de filterwissel.

Bereken verwarmingskosten

Een compleet gerenoveerd oud pand met 140 m² woonoppervlak, geïsoleerd volgens de geldende norm, heeft een warmtebehoefte van circa 14.000 kWh. De elektriciteitsprijs voor het daltarief is 22 cent/kWh. De warmtepomp heeft een SPF/COP van 4,2.
14.000 kWh / 4,2 = 3.333,33 kWh verbruik x 0,22 euro = 733 euro stookkosten per jaar.

Kostenvoorbeeld complexe uitvoering

Voorbeeld situatie:
Vrijstaande woning|140 m² woonoppervlak
gedeeltelijke isolatie
Verwarmingsbehoefte 25.600 kWh
Geothermische warmtepomp, ontwikkeling via diepboren
SPF/COP 4.5
Daltarief (22 cent/kWh)
gemiddelde hoeveelheid werk tijdens installatie
grote gecombineerde opslag
gespecificeerde stookkosten zonder onderhouds- en andere kosten
Deel Prijs
warmtepomp 14.500 euro
ontwikkeling 12.900 euro
gecombineerde opslag 3.500 euro
installatie 4.500 euro
totale prijs € 35.400
stookkosten EUR 1.251,56 per jaar

Kostenvoorbeeld eenvoudig ontwerp

Voorbeeld situatie:
Vrijstaande woning|140 m² woonoppervlak
passief huis
Verwarmingsbehoefte 2.800 kWh
Lucht-lucht warmtepomp
SPF/COP 3.8
Huishoudstroom (32 cent/kWh)
weinig werk bij de installatie
Waterverwarming via doorstroomverwarmer
gespecificeerde stookkosten zonder onderhouds- en andere kosten
Deel Prijs
warmtepomp € 8.500
installatie 1.900 euro
totale prijs 10.400 euro
stookkosten € 235,79 per jaar

Kosten besparen

Kosten kunnen worden bespaard door de volgende maatregelen:

• let op hoge SPF/COP
• een onderhoudscontract afsluiten
• Overweeg hybride verwarming
• et op hoge SPF/COP

SPF/COP als belangrijkste criterium.

De jaarlijkse prestatiefactor is het belangrijkste criterium als het gaat om het stroomverbruik. Kleine meerkosten voor systemen met een hogere IF zijn daarom bijna altijd de moeite waard. Om dezelfde reden moeten lucht-water-warmtepompen worden vermeden, maar wanneer de verwarmingsbehoefte erg laag is, kunnen hun lage aanschafkosten soms de moeite waard zijn.

Een onderhoudscontract afsluiten

Het afsluiten van een onderhoudscontract loont in veel gevallen. Jaarlijks onderhoud is sowieso onvermijdelijk vanwege de fabrieksgarantieregelingen, bestaande onderhoudscontracten bieden doorgaans lagere kosten. Bovendien zijn er vaak preferentiële probleemoplossing en gunstiger voorwaarden bij het vervangen van slijtdelen of kleine reparaties.

Overweeg hybride verwarming

Hybride kachels zijn mogelijk als gaswarmtepomp kachels, maar ook als warmtepomp/zonneboiler (aanbevolen variant). Hierdoor kunnen de stookkosten weer flink omlaag en word je ook wat minder afhankelijk van de prijs van elektriciteit. Het ontwerp en de kosten moeten in elk individueel geval (economie) zorgvuldig worden gepland door een specialist.

Veel Gestelde Vragen

Hoeveel kost een warmtepomp?
In een voorbeeld kost de warmtepomp 35.000 euro. Tal van factoren zijn echter van invloed op de werkelijke prijs.

Welke factoren zijn van invloed op de prijs?

De belangrijkste factoren zijn het type warmtepomp dat wordt gebruikt en het type ontwikkeling dat wordt gekozen. Bepalend voor de stookkosten zijn: de jaarlijkse prestatiefactor van de warmtepomp, de gegeven warmtebehoefte in de woning (isolatienorm) en het gebruikte elektriciteitstarief (huishoudstroom of laaglasttarief). Meer factoren zijn hier te vinden. Lees hier alles over isolatie en de besparing die het isoleren van een woning, bedrijfspand of vakantiehuis kan opleveren..

Welke mogelijkheden zijn er om kosten te besparen?

Kosten kunnen worden bespaard door warmtepompen met een zo hoog mogelijk ACV te kiezen, deze zorgvuldig te isoleren en eventueel een hybride verwarmingssysteem te overwegen.

Kosten van een geothermische warmtepomp

Warmtepomp met vloerverwarming

De ontwikkeling van de energiekosten heeft zeker al een paar zweetdruppels op je voorhoofd getoverd. Vooral na een lange en koude winter zijn electriciteit- of gasrekeningen een enorme aanslag op jouw budget. Met een aardwarmtepomp kun je aanzienlijk besparen zonder te hoeven bevriezen in de winter.
Daarnaast ben je ook onafhankelijker van de marktprijzen van fossiele brandstoffen en voel je slechts in geringe mate sommige prijsstijgingen. Een eigen aardwarmtepomp met de benodigde installaties en apparaten kost weinig meer dan een conventioneel verwarmingssysteem. De investering begint al direct zijn vruchten af te werpen vanaf de eerste dag van gebruik, aangezien de gratis geothermische energie de lopende verwarmingskosten ongeveer halveert.

Economische en ecologische voordelen

Het hart van de aardwarmtepomp is de pomp, warmwatertank en regeleenheid, die qua grootte en functie vergelijkbaar zijn met een koelkast. In plaats van warmte te onttrekken aan opgeslagen voedsel en deze via de verwarmingsribben aan de omgeving af te geven, wordt warmte aan de grond of grondwater onttrokken en in jouw verwarmingssysteem ingevoerd. De centrale pompunit, vergelijkbaar met de brander unit van een conventioneel verwarmingssysteem, kost ongeveer tienduizend euro, afhankelijk van het benodigde verwarmingsvermogen.
Er zijn ook componenten die aardwarmte vanuit de grond of grondwater naar de pomp transporteren. Voor een putsysteem voor de grondwatervariant moet je rekening houden met zo’n vijfduizend euro. Om de warmte uit de grond te halen, kun je collectoren kiezen die zo’n tweeduizend euro kosten voor een huis van 150 vierkante meter.

Investering loont elke dag weer

Voor het onderhoud van de aardwarmtepomp moet je elektriciteit afnemen van een energieleverancier die de pomp aandrijft. Deze elektriciteit wordt aangeboden tegen lagere tarieven dan de gebruikelijke huishoudstroom als je gebruik maakt van de zogenaamde daluren van de leveringsnetten, die nauwelijks invloed hebben op het warmtevermogen van de aardwarmtepomp. In verhouding tot het totale energieverbruik wordt ongeveer een kwart gebruikt voor de aandrijving en komt ongeveer driekwart uit de bodem of het grondwater.
Jaarlijkse exploitatiekosten van minder dan vijfhonderd euro zijn gemakkelijk mogelijk voor een huis van 150 vierkante meter. Met sommige aanpassingen in isolatietechnologie in het huis, zoals op ramen, deuren en leidingsysteem kan het rendement nog verder verhoogd worden. Het verschil in aanschaf- en installatiekosten van een aardwarmtepomp ten opzichte van een conventioneel verwarmingssysteem is in het beste geval al na drie jaar afgeschreven.

Het stroomverbruik van een warmwater-warmtepomp

Een warmtepomp bespaart kosten, maar genereert veel elektriciteitskosten. Als je met een warmtepomp warmte en warm water wilt opwekken, doe je veel voor het milieu en ook voor de eigen portemonnee. Uiteraard is de warmtepompoplossing niet geheel vrij van meerkosten vanwege de elektriciteitsbehoefte. In moderne modellen is het stroomverbruik echter laag in verhouding tot de energiewinst.

Wat is het stroomverbruik van een warmtepomp?

Een van de meest geavanceerde opties voor het opwekken van warmte in woongebouwen is de warmtepomptechnologie. Omdat het gebruik maakt van permanent beschikbare energiebronnen uit de omgeving en dus eindige hulpbronnen. Opgeslagen zonne-energie kan worden benut uit de volgende omgevingsfactoren:

• Lucht
• Aarde
• Grondwater

De technologie werkt echter niet helemaal zonder extra energieverbruik: Een elektrisch aangedreven pomp is nodig om de zonne-energie die is opgeslagen in de lucht, de aarde of het water te onttrekken en om te zetten in verwarmingsenergie. Slechts een kwart van de warmteafgifte is te danken aan elektriciteitsverbruik

Het stroomverbruik van een warmtepomp is echter laag in verhouding tot de opgewekte energie: Over het algemeen wordt per opgewekte kilowattuur een elektriciteitsverbruik van 25% berekend. Dus de resterende 75% van 100% verwarmingsvermogen wordt energiewinst uit de omringende bronnen. De jaarlijkse prestatiefactor, d.w.z. de verhouding tussen de gewonnen omgevingswarmte en het verbruikte stroomverbruik, ligt dan op een waarde van 3.
Grondwater-warmtepompen zijn over het algemeen iets efficiënter dan lucht-grondpompen, d.w.z. ze behalen een iets hogere jaarlijkse prestatiefactor. Aan de andere kant zijn ze iets duurder in aanschaf en ingewikkelder om te installeren.

energiewinst verhogen

De jaarlijkse prestatiefactor varieert echter niet alleen afhankelijk van het type warmtepomp, maar ook in relatie tot de lokale en bouwkundige omstandigheden. Het volgende heeft een positief effect op de balans tussen de gewonnen warmte-energie en de verbruikte elektriciteit:

• Eerst en vooral: de isolatie van het gebouw
• Het type verwarmingssysteem:
• Individuele verwarmingsgewoonten
• klimaat in de woonwijk

Woning goed isoleren

In een goed geïsoleerd huis is natuurlijk minder verwarmingsenergie nodig en heeft een warmtepomp dan minder werk te doen. Als er ook een lage temperatuur verwarmingssysteem, dus een oppervlakteverwarmingssysteem zoals vloerverwarming of wandverwarming, wordt geïnstalleerd, kan er veel worden bespaard door de lagere vereiste aanvoertemperatuur.

Om het werkelijke stroomverbruik te berekenen, heb je de waarden voor het verwarmingsvermogen en de jaarlijkse prestatiefactor van de warmtepomp en het aantal verwarmingsuren nodig. Het verwarmingsvermogen wordt gedeeld door de jaarlijkse prestatiefactor en vermenigvuldigd met de verwarmingsuren. De berekende kilowattuur vermenigvuldigd met het elektriciteitstarief resulteert in de concrete elektriciteitskostenwaarde.

Warmwater warmtepomp kostenvergelijking: kan het zuinig zijn?
Warme afvoerlucht gebruiken om water te verwarmen – heeft dat wel zin? Kan de aanschaf van een warmwaterpomp zich zelfs uitbetalen? En zo ja, is het economisch zinvol? Een antwoord op deze vragen vind je in dit artikel.

Verstandig gebruik van warmwater-warmtepompen

Het principe van warmwater-warmtepompen is op het eerste gezicht niet zo eenvoudig te begrijpen: Warme lucht wordt gebruikt om drinkwater en leidingwater te verwarmen. Maar waar komt ongebruikte warme lucht in het huishouden vandaan?
Dit is bijvoorbeeld de afvoerlucht die koelkasten, diepvriezers en wasmachines en drogers uitstoten. Binnen woonruimtes draagt de afvalwarmte van deze apparaten natuurlijk bij aan de verwarming van de kamer – en mag daarom niet worden afgezogen.
Maar in de onverwarmde kelder is dat anders – daar wordt de restwarmte eigenlijk niet gebruikt en is ook niet gewenst. Vooral met zomerse temperaturen is er in het huis te veel warmte, die op zijn beurt dan verstandig kan worden gebruikt om het warme water te genereren dat nodig is om te koken en om te douchen. Sommige warmwater-warmtepompen gebruiken de omgevingslucht ook om warm water te produceren. Dat kan ook handig zijn en vooral efficiënt.

Bepaalde factoren spelen een rol bij de winstgevendheid:

• Welke technologie wordt momenteel gebruikt voor het verwarmen van water?
• Wat zijn de kosten van deze technologie voor waterverwarming alleen?
• Wat is het stroomverbruik van het geselecteerde warmtepompmodel voor het verwarmen van drinkwater?
• Op welke termijn zouden de aanschafkosten de moeite waard zijn?

Of de aankoop daadwerkelijk de moeite waard is, moet per geval worden beoordeeld. De aanschafkosten voor een warmwaterwarmtepomp liggen immers rond de € 2.000 tot € 4.000, afhankelijk van de grootte en techniek.

Energetisch verstandig

Vanuit energetisch oogpunt zijn warmwater-warmtepompen volkomen logisch. De verbruikte elektriciteit wordt omgezet in een veelvoud van warm water, dit warme water kan ofwel worden gebruikt om de warmwaterbehoefte te dekken of naar het verwarmingssysteem te worden gevoerd.
Warmwater-warmtepompen kunnen tot 300 liter of meer water op een temperatuur brengen van ongeveer 55 ° C. Extra verwarming tot 65 ° C kan worden bereikt met een elektrisch verwarmingselement. De temperatuur is dus ruim voldoende voor gebruik in een verwarmingssysteem.

Combinatie met thermische zonne-energie

Een combinatie van zonnesysteem, WKO en warmwater warmtepomp is zeker mogelijk en in veel gevallen ook economisch zinvol. Het hele jaar door is er voldoende warm water beschikbaar en in de winter is er ook een grote hoeveelheid warm water voor de werking van een warmwater cv-installatie. Daarnaast kan warmteterugwinning uit afvalwater ervoor zorgen dat er zo min mogelijk warmte verloren gaat.
In individuele gevallen moet echter een optimale configuratie individueel worden gepland – er moet ook rekening worden gehouden met de aanschafkosten in vergelijking met de resulterende totale energiekosten. In veel gevallen blijkt een combinatie met thermische zonne-energie echter heel verstandig en zinvol.

Hoe nuttig is luchtverwarming in een oud gebouw?

Een luchtverwarmer heeft als voordeel dat hij de lucht zeer snel opwarmt. Welk verwarmingssysteem het beste is voor het oude gebouw hangt van veel factoren af, zoals de isolatie. Luchtverwarming mag alleen worden gebruikt in zeer goed geïsoleerde huizen, daarom is het over het algemeen niet aan te raden voor oude gebouwen.

Hoe de luchtverwarmer werkt

Een luchtverwarmer werkt door lucht aan te zuigen, te verwarmen en direct weer in de kamer af te geven. Het werkt dus met circulerende lucht. Sommige luchtverwarmers kunnen ook een deel van de lucht van buiten halen, waardoor er altijd wat verwarmde verse lucht aan de kamerlucht wordt toegevoegd. Om de lucht te verwarmen is een gas-, olie- of houtkachel nodig.
Met deze werkwijze verschilt luchtverwarming van verwarmingssystemen waarbij water als tussenopslag voor de warmte wordt gebruikt. Het is ook niet te verwarren met de lucht-naar-lucht warmtepomp.

Het voordeel van luchtverwarming is dat het de lucht zeer snel opwarmt. Een kwartier na het inschakelen is een aanzienlijk hogere temperatuur in de ruimte waarneembaar. Nadeel is dat lucht de warmte niet goed vasthoudt. De luchtverwarmer heeft daardoor een vrij zwakke warmteafgifte. Op weg door het appartement gaat veel warmte verloren in de lucht in de leidingen.

Luchtverwarming in een oud gebouw

Oude gebouwen zijn vaak slecht geïsoleerd en tocht snel. Hierdoor koelt de lucht in de woonkamers snel af. Als je in een oud gebouw luchtverwarming hebt, betekent dit dat de verwarming constant relatief koele lucht aanzuigt, moet opwarmen en vervolgens weer afgeeft. Het gebouw wordt onder bepaalde omstandigheden nooit echt warm en ook het energieverbruik is immens.

Door de manier waarop ze werken zijn luchtverwarmers zinvol voor zeer goed geïsoleerde huizen, zoals lage energiewoningen. De inspanning voor de verwarming om warme lucht op te wekken is niet zo hoog omdat warme lucht terugkomt bij de verwarming en met weinig energie weer wordt opgewarmd. De isolatie van een oud gebouw zou zeer goed moeten zijn om luchtverwarming tot een optie te maken.

Combinatie
Luchtverwarming is op zich geen slechte verwarming. Het is alleen niet het beste verwarmingssysteem voor een oud gebouw. In combinatie met een tegelkachel of een pellet kachel kan hij echter ook worden gebruikt om minder gebruikte ruimtes, zoals de slaapkamer of een werkplaats, te verwarmen.

Het stroomverbruik van een grondwater-warmtepomp

Een warmtepomp bespaart kosten, maar genereert veel elektriciteitskosten. Als je met een warmtepomp warmte en warm water wilt opwekken, doe je veel voor het milieu en jouw eigen portemonnee. Uiteraard is de warmtepompoplossing niet geheel vrij van meerkosten vanwege de elektriciteitsbehoefte. In moderne modellen is het stroomverbruik echter laag in verhouding tot de energiewinst. Grondwater-warmtepompen zijn over het algemeen iets efficiënter dan lucht-grondpompen, d.w.z. ze behalen een iets hogere jaarlijkse prestatiefactor. Aan de andere kant zijn ze iets duurder in aanschaf en ingewikkelder om te installeren.

energiewinst verhogen

De jaarlijkse prestatiefactor varieert echter niet alleen afhankelijk van het type warmtepomp, maar ook in relatie tot de lokale en bouwkundige omstandigheden. Het volgende heeft een positief effect op de balans tussen de gewonnen warmte-energie en de verbruikte elektriciteit:

• Eerst en vooral: de isolatie van het gebouw
• Het type verwarmingssysteem:
• Individuele verwarmingsgewoonten
• klimaat in de woonwijk

In een goed geïsoleerd huis is natuurlijk minder verwarmingsenergie nodig en heeft een warmtepomp dan minder werk te doen. Als er ook een lage temperatuur verwarmingssysteem, dus een oppervlakteverwarmingssysteem zoals vloerverwarming of wandverwarming, wordt geïnstalleerd, kan er veel worden bespaard door de lagere vereiste aanvoertemperatuur.

Om het werkelijke stroomverbruik te berekenen, heb je de waarden voor het verwarmingsvermogen en de jaarlijkse prestatiefactor van de warmtepomp en het aantal verwarmingsuren nodig. Het verwarmingsvermogen wordt gedeeld door de jaarlijkse prestatiefactor en vermenigvuldigd met de verwarmingsuren. De berekende kilowattuur vermenigvuldigd met het elektriciteitstarief resulteert in de concrete elektriciteitskostenwaarde.

Warm water opwekken met de verwarming of met elektriciteit?

Het type warmwaterbereiding dat de moeite waard is, verschilt van geval tot geval. De beste manier om jouw water te verwarmen is in elke situatie anders. Het hangt vooral af van de individuele consumptiegewoonten, maar ook van andere factoren. Welke dat is zullen we hier nader gaan bekijken.

Warm water opwekken via de verwarming of elektriciteit – wat is logischer?
De conventionele methoden in dit land voor het verwarmen van tapwater zijn de aansluiting van een centrale warmwatertank op de verwarmingsinstallatie of de installatie van een centrale of meerdere decentrale elektrische doorstroomverwarmers Als je twijfelt tussen de verwarmingsaansluiting en het doorstroomwater kachelvariant, dien je de volgende factoren tegen elkaar af te wegen:

• Wat is het warmwaterverbruik?
• Hoe werkt de verwarming?
• Hoe goedkoop is er elektriciteit te krijgen?

Waterverwarming via de kachel voor grote afnamehoeveelheden en zuinige verwarming

Het belangrijkste bij het nemen van een beslissing is zeker jouw individuele warmwaterverbruik. In een huishouden met meerdere personen, waarin dagelijks meerdere personen douchen, is het steeds zuiniger om het warme water via de verwarmingsinstallatie in een voorraadvat beschikbaar te houden. Overal waar grote hoeveelheden tegelijk worden verbruikt, is het opslagprincipe logischer dan het doorstroomprincipe. Zeker als er regelmatig veel warm water wordt afgenomen, zijn warmteverliezen door afkoeling en naverwarming nauwelijks significant.

Het is nog goedkoper of voordeliger om water in de voorraadtank via de verwarming te verwarmen als de verwarming bijzonder efficiënt wordt gebruikt: bijvoorbeeld met houtblokken of pellets, nog beter met een warmtepomp. Het waterverwarmingssysteem kan en moet profiteren van de besparingen op kosten en milieuvervuiling.

Waterverwarming door elektriciteit liever alleen voor kleine afnamehoeveelheden

Een elektrische doorstroomverwarmer voor centrale warmwaterbereiding heeft alleen zin als het warmwaterverbruik in het algemeen laag is. Kleinere huishoudens die zelden douchen, kunnen deze variant zeker betalen – maar in grote gezinnen met dagelijkse douche- of zelfs bad routines, is het beter om de verwarmingsverbindingsoptie of in ieder geval een elektrisch opslagprincipe te gebruiken. In huishoudens van 2-4 personen met kortere douchebeurten kan een decentrale boiler met een inhoud van rond de 150 liter voldoende zijn. Er moet echter worden opgemerkt dat de temperatuur hoog genoeg moet worden ingesteld om legionella te voorkomen, wat op zijn beurt meer energie vereist.

Bij het vragen naar elektrische waterverwarming moet ook rekening worden gehouden met de elektriciteitsprijzen en de eventuele apparaten (nog aan te schaffen). Inmiddels zijn er zeker energiezuinige doorstroomverwarmers met elektronische besturing, die niet meer per se als stroomvreters hoeven te worden omschreven.

Warmtepomp en doorstroomverwarmer – een geweldig team!
Door een doorstroomverwarmer en een warmtepomp te combineren, kun je veel energie besparen en de kosten voor het verwarmen van water effectief verlagen.

Welke soorten warmtepompen zijn er allemaal?

Warmtepompen gebruiken de warmte die al in de omgeving aanwezig is. Dit maakt ze tot een van de schoonste en tevens meest efficiënte verwarmingstechnologieën. Met een warmtepomp kun je veel energie besparen en daarmee ook de kosten voor de warmwaterbereiding aanzienlijk verlagen. Dit type warmtepompen komt het meest voor:

Lucht/water warmtepompen
Deze warmtepompen halen warmte uit de buitenlucht of de kamerlucht en geven deze af aan een warmtewisselaar. In deze warmtewisselaar circuleert een koelmiddel, dat bij lage temperaturen verdampt. De warmte die daarbij vrijkomt, wordt gecomprimeerd.

Pekel/water warmtepompen
Deze warmtepompen worden ook wel geothermische warmtepompen genoemd. Grondcollectoren worden relatief dicht bij het grondoppervlak gelegd, deze collectoren nemen over het grote oppervlak thermische energie op en geven deze door aan de warmtepomp. Geothermische sondes worden onder een hoek of verticaal in de aarde gestoken. Ze nemen minder ruimte in beslag dan grondcollectoren. De thermische energie wordt hier verkregen op een diepte van 40 tot 100 m. De ruimtebehoefte van aardwarmtesondes is daardoor beduidend kleiner dan die van aardwarmtecollectoren.

Grondwater warmtepompen

Hier wordt energie opgewekt uit het grondwater. Het grondwater heeft het hele jaar door een constante temperatuur van rond de 10 °C. Afhankelijk van de locatie is de goedkeuringsinspanning echter aanzienlijk.

Warmwater-warmtepompen
Dit type warmtepomp wordt uitsluitend gebruikt voor de warmwaterbereiding. Lucht/water-warmtepompen zijn de primaire warmwater-warmtepompen. Als de energie uit de kamerlucht wordt gehaald, dienen warmwater-warmtepompen ook als effectieve kamer ontvochtigers.

Combinatie van doorstroomverwarmer en warmtepomp

Om de energie van de warmtepomp efficiënt te gebruiken, moet jouw doorstromer geschikt zijn voor gebruik met verwarmd water. Je sluit de doorstroomboiler praktisch aan op het warme water, waardoor het toestel een aanzienlijk lager temperatuurverschil moet opvangen. Normaal gesproken heeft kraanwater een temperatuur van rond de 10 °C, dus om te douchen op 40 °C moet de doorstromer het water met 30 °C opwarmen. Een warmtepomp verkleint dit verschil aanzienlijk. Dit ontziet niet alleen de portemonnee: Het risico dat de doorstroomverwarmer het debiet zo sterk moet verminderen dat er slechts een druppeltje in de douche komt, wordt ook aanzienlijk verminderd!

Verwarming en warm water apart installeren?
Bij het installeren van een verwarmingssysteem rijst altijd de vraag of de warmwaterbereiding er niet tegelijkertijd op moet worden aangesloten. In sommige gevallen is dit heel logisch, maar het scheiden van de twee is vaak de betere oplossing.

Verwarming en warm water apart of gecombineerd installeren?

De energiebron die wordt gebruikt voor verwarming in een huis is in principe ook ideaal voor het bereiden van warm drinkwater. Sterker nog, in veel gevallen wordt een gecombineerde verwarming van woonruimte en water voor kranen, badkuipen en douchekoppen gerealiseerd. Maar dit is niet altijd de meest verstandige optie. In sommige gevallen is het ook passender, voordeliger of helemaal niet mogelijk om beide van elkaar te scheiden. Bijvoorbeeld in de volgende situaties:

• Gebouwen met veel wooneenheden en meerdere gezinnen onder 1 dak
• Lage individuele behoefte aan warm water
• Preventie van legionellabesmetting

Het scheiden van verwarming en warm water is vaak de enige optie, vooral in woongebouwen met veel individuele wooneenheden. Het warme water dat nodig is in een hoogbouw met honderden wooneenheden zou de capaciteit van in de handel verkrijgbare warmwatertanks voor aansluiting op de centrale verwarming ver te boven gaan. Daarom zijn het verwarmingssysteem en de warmwaterbereiding in principe altijd gescheiden van elkaar. In de wooneenheden bevinden zich dan decentrale boilers zoals boilers of doorstroomverwarmers.

Centrale warmwaterbereiding heeft in principe alleen zin in eengezinswoningen. Maar ook hier kan een aparte oplossing aangewezen zijn. Dit is wanneer de individuele warmwaterbehoefte erg laag is. Als je maar weinig doucht, geen vol bad neemt en nauwelijks afwas of was hoeft te doen, is het zeker beter om decentrale boilers direct bij de kraan te gebruiken – omdat dit zeker energie kan besparen in vergelijking met het hebben van een warme douche. watertank die misschien veel te groot is.

Als je het risico op een kritische vermeerdering van legionella zo laag mogelijk wilt houden (bijvoorbeeld door bijzonder gevoelige longen), zit je ook aan de veilige kant met een scheiding van de verwarmingsinstallatie en de warmwaterbereiding – zolang de decentrale waterverwarmers zijn zoetwatertoestellen zoals doorstroomverwarmers of gasboilers. Want bij hen wordt het gevraagde water altijd vers opgewarmd en niet meer opgeslagen. Dit betekent dat deze staafvormige bacteriën, die mogelijk legionellose cq legionella kunnen veroorzaken, zich niet kunnen vermenigvuldigen tot een niveau dat essentieel is voor de gezondheid.